Redigeerdwang

Zoals schrijven volgens het cliché gelijk staat aan 'schrappen', zo is (goede) eindredactie voor een belangrijk deel de kunst van het weglaten. Heeft een tekst alleen een corrector nodig – iemand die spel- en taalfouten uit een tekst haalt en kromme zinnen rechtbuigt – dan hoeft er niet veel te gebeuren. (Wat overigens niets afdoet aan het belang van correctiewerk.)

Maar ook als een tekst zwaarder moet worden aangepakt en we spreken van redigeerwerk – er wordt met alinea's en tekstpassages geschoven, de eenheid van tijd wordt hersteld en de opbouw wordt compleet anders – dan nog doet menig eindredacteur eerder te veel dan te weinig.

Correctie of redactie?

Minder begaafde eindredacteuren kennen het verschil niet tussen correctiewerk en redigeerwerk. Of liever: tussen teksten die alleen een corrector nodig hebben en teksten waarmee ze echt als redacteur aan de bak moeten. Een ambtenaar van de Sociale Dienst die uitkeringsgerechtigden aan het werk helpt, is niet per se een goede schrijver. Levert hij een stuk in voor het personeelsblad van de gemeente, dan moet een eindredacteur meestal meer doen dan d's en t's omwisselen.

Het probleem is dat veel eindredacteuren vanuit een combinatie van beroepsdeformatie en zelfoverschatting zo'n tekst net zo zwaar willen herschrijven als het toevallig een ambtenaar betreft die ooit zelf bij een gerenommeerde krant werkte. Voor hetzelfde geld heeft de goede man een meer dan voortreffelijk verhaal geschreven.

Wijsneuzen

Eindredacteuren hebben de neiging te herschrijven om het herschrijven. Het aanbrengen van wijzigingen in een tekst is een doel op zich. Een eindredacteur denk te falen als hij een tekst volledig in tact laat. Een unheimisch gevoel maakt zich van zo'n redacteur meester, als hij niet één verandering aanbrengt. De beslissing om te herschrijven is al genomen voordat de tekst überhaupt binnen is.

Redigeerdwang, noemen we dat in vaktermen. De eindredacteur kent de kunst van het weglaten niet. Overijverige eindredacteuren kunnen een tekst totaal om zeep helpen. Onnodig, maar vooral erg irritant. Ook klanten van tekstbureaus – zelf geen schrijvers, waarom huren ze anders een tekstbureau in? – komen soms met heel behoorlijke (bron)teksten op de proppen. Die hebben niks aan wijsneuzen of betweters.